RECENZJA - "Wszystko to, co wyjątkowe" Matthew Quicka

Jak wiele czasu i jak dużo książek potrzebujecie, by wyrobić sobie zdanie o danym autorze?
Sama bardzo rzadko daję drugą szansę pisarzom, którzy nie zachwycili mnie podczas naszego pierwszego spotkania, bo też rzadko zdarza się, że mam jakąkolwiek ochotę na kolejne. Kiedy zaś i jedna, i następna książka nowego dla mnie autora podbija moje serce, zyskuję pewność, że piąta, dziesiąta czy setna również mnie oczarują. I niemal zawsze tak jest.
Niemal.

Życie Nanette, ale nie Nan, z pozoru jest takie jak każdej innej przyzwoitej amerykańskiej nastolatki. Dobrze się uczy, odnosi sukcesy w drużynie futbolowej, a uczelnie (na jedną z których wkrótce ma pójść) wręcz prześcigają się w zarzucaniu jej propozycjami stypendiów. Wydaje się, że nie ma na co narzekać i że życie zazwyczaj ją rozpieszcza. Nikt nie wie jednak, że Nanette nie jest sobą. Że ukrywa się w wysłużonym już kostiumie idealnej córki, wzorowej uczennicy i zgodnej przyjaciółki, i że kostium ten coraz bardziej ją uwiera. Że jej prawdziwa osobowość nigdy nie została przez nikogo poznana, a dziewczyna, którą jest przed oczami innych, coraz bardziej ją męczy.

Całe szczęście, że każde udawanie kiedyś się kończy.

Nanette trafia na książkę, która - dosłownie - zmieni jej życie. Da siłę, by wyjść z cienia i zawalczyć o samą siebie. Obdarzy ją przyjaciółmi, pozwoli wyciszyć opinię innych i wyjaśni, że także ona, Nanette, może mieć monopol na szczęście. Sprowadzi na nią ból i ukaże kulisy nieudanej bitwy o szczytne idee i obłęd, który wyniknął z chęci czynienia dobra.

Przede wszystkim jednak pozwoli być sobą.

Po gorzkim rozczarowaniu, jakie zafundował mi "Poradnik pozytywnego myślenia", nie spodziewałam się zbyt wiele po najnowszej książce Quicka, tym bardziej, że okładkowy opis niespecjalnie mnie zainteresował. Wiedziałam jednak, że im gorszy opis, tym zwykle lepsza książka, dlatego też postanowiłam dać Quickowi jeszcze jedną, ostatnią szansę. I wiecie co? Gdybym tylko mogła, przybiłabym sobie samej piątkę, bo "Wszystko to, co wyjątkowe" to dokładnie taki Matthew Quick, jakiego polubiłam. Przenikliwy, inteligentny i dający nam, czytelnikom, wiele pytań i wiele możliwych na nie odpowiedzi.

Nanette bardzo przypomina mi Leonarda Peacocka. Oboje są inni, oboje są nierozumiani i oboje są nieszczęśliwi, z tą tylko różnicą, że Leonard nigdy nie starał się udawać kogoś, kim nie jest. Nanette za to brakuje odwagi, by pokazać reszcie świata prawdziwą siebie - próbuje więc żyć zgodnie z oczekiwaniami innych. Jest twarzą tysiąca młodych osób, które nie mając planu na przyszłość, z obawy przed brakiem akceptacji, godzą się na najprostsze rozwiązanie - na spełnienie ambicji własnych rodziców. Choć jej postać może irytować (choćby biernością czy ogólnym brakiem zdecydowania) to jest na wskroś prawdziwa. Dojrzewa i zmienia swoje nastawienie; pierwszy raz w życiu buntuje się i ośmiela powiedzieć, że coś jest nie tak. Przestaje godzić się na udawanie i stara się (choć z różnym skutkiem) znaleźć prawdziwą siebie i dowiedzieć się, kim jest i kim chce być.

W poszukiwaniach towarzyszy jej garstka osób, w równym stopniu oczarowana "Kosiarzem balonówki". Jedną z lepiej wykreowanych postaci jest Aleks - poeta, wrażliwiec i młody chłopak, którego boli krzywda innych i który naprawdę chce walczyć o sprawiedliwość. Wiem, że wiele osób nie rozumie jego postępowania. Uważa go za zwykłego dzieciaka, który nie potrafił się określić i któremu po prostu pomieszało się w głowie. I może jest w tym ziarno prawdy, dla mnie jest bohaterem, który pokazuje, że czasem warto jest odpuścić i że nie można zapędzać się za daleko. Że granica między katem a ofiarą naprawdę jest bardzo cienka i chcąc nie chcąc możemy stać się tym, kogo najbardziej nienawidzimy.

Lubię Quicka za sposób, w jaki opowiada swoje historie. Tematy, które porusza nie należą do najłatwiejszych, a jego wielką siłą jest fakt, że wcale nie sili się na tworzenie górnolotnych, pełnych dziwnych metafor zdań. Nie udziwnia i nie sieje patosu. Wszystkie przemyślenia i bolączki przemyca w niezwykle subtelny sposób, i właśnie przez to jeszcze bardziej porusza i trafia do czytelnika. Pokazuje, że młody człowiek nie musi mieć pstro w głowie i że ma prawo do szukania własnej drogi.

Bo tylko podążając tą własną może znaleźć szczęście.

Matthew Quick nie stara się podkoloryzować rzeczywistości i wmawiać ludziom, że wszystko się zawsze udaje. Że jednostka może zmienić ogół i że nic nie wymaga ofiar. Tworzy intrygujących i różnorodnych bohaterów, którzy zaskarbiają sobie sympatię - mimo że rzadko kiedy są idealni i nie zawsze racjonalni. Nie daje o sobie zapomnieć i sieje w czytelniczych głowach spustoszenie, zmuszając do wielu refleksji i prób rozwiązania kwestii, która tak bardzo dręczy Nanette - kim tak naprawdę jestem? Kim będę? Kim chcę, a kim mogę być?

"Wszystko to, co wyjątkowe" nie da Wam jednoznacznej odpowiedzi na te pytania. Nie wskaże drogi i nie określi ścieżki przyszłości. Da jednak podstawę, dzięki której sami spróbujecie dowiedzieć się więcej. Pokaże Wam, że literatura młodzieżowa niekoniecznie przeznaczona jest tylko dla młodzieży, a wyjątkowe rzeczy nie zawsze zaczynają się od czegoś wyjątkowego.
Polecam.
To zdecydowanie wyjątkowa książka.